In Duitsland reed ik door een streek waar elk dorp zijn kasteel had, In Svaneti heeft elk huis zijn eigen Donjon. Het is een bijzondere regio. Hoog in de Caucasus is Svaneti zo geïsoleerd dat ze een eigen taal hebben. Al spreekt iedereen hier ook Georgisch, Russich, en Roza van mijn Guesthouse zelf behoorlijk Engels.
In de 12de eeuw beleefden de Svans hun gouden tijd, en sindsdien is er niet veel meer veranderd in de vallei. De industrialisatie is hier grotendeels een non-event geweest. Internet is maar sporadisch voor handen. Nogal wat dorpen zijn enkel met een 4×4 of te paard bereikbaar. Sommige wandeltochten worden aangegeven als over sleede-paden. En meer dan eens zie ik inderdaad twee ossen een slee voortrekken over de modderige wegen. En overal staan de fascinerende Svan-torens dus nog recht. In de 12de eeuw opgetrokken als verdediging tegen de Mongoolse invallen. Een toren bood bescherming voor 4 families, in Mestia alleen staan er nog meer dan 100 recht. De Svans wonen nog steeds in huizen die tegen de torens aangebouwd worden.
De Georgische overheid is sinds 2011 wel stevig aan het investeren in Mestia, dat met zijn ligging in de Caucasus en historische torens een unieke plaats is voor toerisme. Langs de baan die de verschillende kernen van Mestia verbind, werd een spiksplinternieuw dorpsplein gebouwd. Helemaal succesvol is die ingreep nog niet, want meer dan de helft van de gebouwen op het dorpsplein staan onafgewerkt leeg. De toeristische dienst wordt bemand door engelssprekende meisjes, die nog niet echt geïnteresseerd zijn in de wandelingen die ze je moeten aanprijzen. Goede kaarten van de regio zijn er niet, en hoewel het dorp een 5 tal souvenir winkeltjes telt, is er nog niemand op het idee gekomen om een winkel met hikingmateriaal te beginnen. Gasflessen, regenjassen en wandelstokken had je in Tbilisi moeten aanschaffen. Het is een interessante tijd om Mestia te bezoeken. Binnen tien jaar lijkt het hier waarschijnlijk op een banaal Zwitsers Alpendorp. Vandaag ligt er een koe te herkauwen op de stoep voor het hypermodern politiekantoor, en moeten de busjes op de hoofdstraat zigzaggen rond de varkens die hier los rondlopen. Voorlopig lopen er ook nog niet zo veel toeristen rond. Na drie dagen kende je ongeveer iedere andere westerling, of omdat je ze tegen kwam in het ene cafe op het dorpsplein, of omdat ze in je Marchrutka zaten of omdat ze ook bij Roza logeren. Het schept een band.
De eerste dag vertrek ik op aanraden van Roza voor een stevige wandeling naar een kruis hoog op de berg boven Mestia. Het is snikheet wanneer ik aan de klim begin, en ik heb de wandeling niet goed ingeschat. In enkel een T-shirt en met enkel anderhalve liter water bij ben ik al een 2 tal uur stijl omhoog aan het stappen wanneer het weer plots omslaat. De wolken zijn eerst nog welkom, maar wanneer ik in de verte een donder hoor rommelen en de eerst druppels naar beneden vallen, keer ik terug naar Mestia. Net op tijd, want er volgt een gigantische wolkbreuk. Het zal nooit meer echt zonnig worden voor ik verder trek naar Tbilisi. Om te hiken zal ik nog eens terug moeten keren.
Mestia heeft ook een modern museum. Dat ook nog eens een behoorlijk spectaculaire collectie heeft. Omdat het zo afgelegen ligt, werden tijdens de Mongoolse invallen vanuit heel Georgische kunstschatten naar hier gebracht. De Svans waren zelf ook begenadigde goudsmeden. De streek was al bewoond in de oudheid en de manier waarop Svans goud zeefden met een schapenhuid zou aan de basis liggen van de legende van het gulden vlies.
Op mijn laatste dag in Svaneti huur ik samen met Hitoro een Niva voor een rit naar Ushguli, het hoogst bewoonde dorp van Europa, op meer dan 2000 meter hoogte. De 50 kilometer lange trip is adembenemend mooi. Ik moet beginnen opletten met superlatieven, maar het is van de steppe in Kazakhstan geleden dat ik nog zo genoten heb van een autorit. Je begrijpt tijdens de rit ook waarom die tocht zo duur is. (naar Georgische normen) De chauffeur zit meer dan 2 uur lang te zweten op de onverharde weg. Echt gevaarlijk is het nooit, maar zeker op het smalle stuk modder meters boven een canyon mag je je aandacht niet laten verslappen. De Belgische niva-vrienden en de hekkensluiters zouden hier plezier aan beleefd hebben.
Ushguli is het einde van de wereld. Het is een vallei met drie middeleeuwse dorpjes die half in ruïne liggen met op de heuvel voorbij het laatste dorpje een kleine abdij. Voorbij de abdij enkel bergen en Rusland. Hoewel er op de weg hier naar toe hele colonnes Mitsubishi Delicas reden, lopen er niet zo veel toeristen rond in Ushguli. De locale bewoners negeren die toeristen dan ook nog eens. Op een drie tal guesthouses, een belachelijk museumpje en een slecht restaurant na is toerisme hier niet ontwikkeld. Tijd staat hier al 900 jaar stil. Er is elektriciteit, maar niet in ieder huis. Soms wil je één van de ruïnes binnenstappen, en merk je pas op de drempel dat het huis nog bewoond is. En overal de Svan torens uit de 12de eeuw.
Alleen op onze chauffeur maakt het geen indruk meer. Een kwartier voor de afgesproken tijd begint hij al te klaksoneren. Hij wilt terug naar Mestia, dat plots een stuk groter en moderner lijkt dan toen we ’s ochtends in de Niva stapten.
